پولیپ کولون توده‌ه ایی هستند که در لایه داخلی کولون (روده بزرگ) رشد می‌کنند. آنها نوعی تومور یعنی مجموعه یا توده ای از سلول های غیرطبیعی هستند. پولیپ ها تومورهایی هستند که در پوشش مخاطی داخل اندام های توخالی بدن ، مانند دستگاه گوارش ، بینی یا اندام های تولیدمثلی زنانه رشد می‌کنند. بسیاری از پولیپ های کولون بی ضررند اما برخی انواع آنها در صورت عدم برداشته شدن ، میتوانند به سرطان تبدیل شوند. به همین دلیل ، بهترین فوق تخصص گوارش و لاپاراسکوپی در زاهدان ، در طول کولونوسکوپی (بررسی داخل کولون) به دنبال آنها می‌گردند. هرچند این توده ها سرطان نیستند ولی تقریباً تمام سرطان های کولورکتال از آنها منشاء می گیرند.
انواع پولیپ کولون
پزشکان پولیپ های روده را به روش‌های مختلفی دسته بندی می‌کنند.
- آدنوماتوز (آدنوماها)
- آدنوم های لوله‌ای (Tubular adenomas)
- آدنوم های پرزدار (Villous adenomas)
- آدنوم های لوله ای پرزدار (Tubulovillous adenomas)
- پولیپ های دندانه دار (Serrated polyps)
- پولیپ های هایپرپلاستیک (Hyperplastic polyps)
- ضایعات دندانه دار سسیل (Sessile serrated lesions)
- آدنوم های دندانه دار سنتی (Traditional serrated adenomas)
- پولیپ های هامارتوماتوز (Hamartomas) یا پولیپ‌های جوانی (Juvenile polyps)
- پولیپ های التهابی (Pseudopolyps)
- پولیپ های نئوپلاستیک و غیرنئوپلاستیک
پزشکان این توده های روده را به دو دسته نئوپلاستیک و غیرنئوپلاستیک تقسیم می‌کنند تا مشخص کنند که آیا آنها میتوانند به سرطان تبدیل شوند یا خیر.
جهت دریافت مشاوره از دکتر عبدالباسط ملک نژاد ، فرم زیر را پر کنید.
میزان شایع بودن پولیپ کولون چقدراست؟
پولیپ کولون به‌ویژه با افزایش سن شیوع بیشتری پیدا می کنند و حدود 20% از بزرگسالان و حدود 40% از افراد بالای 50 سال را تحت تأثیر قرار میدهند. همچنین در حدود 6% از کودکان مشاهده میشوند.
چه درصدی از پولیپ های روده سرطانی هستند؟
بیشتر این توده ها پتانسیل تبدیل شدن به سرطان را دارند ، به همین دلیل پزشکان آنها را در طی کولونوسکوپی برمی‌دارند. اما تعداد کمی از آنها واقعاً سرطانی میشوند و این فرآیند معمولاً زمان زیادی طول میکشد. انجام کولونوسکوپی های منظم باعث میشود این توده ها قبل از سرطانی شدن برداشته شوند. خطر سرطانی شدن آنها با اندازه متوسط حدود 8% در طی 10 سال و 24% در طی 20 سال تخمین زده میشود.
علائم پلیپ کولون چیست؟
بیشتر این توده ها و بسیاری از سرطان های کولورکتال علائمی ایجاد نمیکنند. به همین دلیل ، غربالگری برای تشخیص بیماری قبل از بروز علائم بسیار مهم است. معمولاً زمانی که علائم ظاهر میشوند ، پولیپ قبلاً به سرطان تبدیل شده است.
علائم احتمالی نادر شامل موارد زیر میشوند:
-
علائم خونریزی کولورکتال
اگر پولیپ های شما دچار خونریزی شوند متوجه وجود خون در مدفوع یا روی دستمال توالت می شوید. خونریزی آهسته معمولاً به‌راحتی دیده نمی شود ، اما پس از مدتی ، علائم آن را احساس خواهید کرد. ممکن است دچار کم خونی فقر آهن شوید که علائمی مانند ضعف و خستگی ایجاد می‌کند.
-
تغییرات بی دلیل در مدفوع
در موارد نادر ، برخی افراد به طور ناگهانی دچار اسهال یا یبوست مزمن میشوند یا مخاط اضافی در مدفوع مشاهده می‌کنند. این علائم معمولاً علل دیگری دارند ، اما در صورتی که توضیح روشنی برای آنها وجود نداشته باشد، باید بررسی شوند.
علت پولیپ روده چیست؟
بیشتر این توده های کولونی به‌صورت تصادفی یجاد می شوند ، به این معنی که بدون علت مشخصی رخ می دهند. اما برخی افراد دارای سندرم های ارثی یا بیماری هایی هستند که در خانواده منتقل می شوند و باعث ایجاد این توده ها می گردد. این سندرم ها می توانند باعث تشکیل تعداد زیادی از انواع خاصی از پولیپ ها شده و خطر سرطان را افزایش دهند.
جهش های ژنتیکی علت اصلی پولیپ کولون است که سلول های بدن برای تکثیر از آن استفاده می کنند. سلول های پوشش کولون به طور مداوم جایگزین میشوند بنابراین احتمال بروز خطاهای ژنتیکی افزایش می یابد. زمانی که کد ژنتیکی آنها تغییر کند ، این سلول ها رشد کرده و رفتار متفاوتی پیدا می کنند.
عوامل مؤثر در ایجاد آنها شامل ژنتیک ، عوامل محیطی (افزایش سن ، سیگار کشیدن ، مصرف زیاد الکل ، رژیم غذایی پرچرب و کم فیبر ، کمبود فعالیت بدنی ، چاقی ، دیابت ، بیماری التهابی روده ) می باشند.
چگونه پولیپ کولون تشخیص داده میشود؟
بهترین روش برای یافتن و شناسایی آنها کولونوسکوپی است. این یک آزمایش است که در آن یک دوربین مجهز به نور به داخل کولون فرستاده میشود. کولونوسکوپی این امکان را می‌دهد که پزشک پولیپ ها را در همان زمان بررسی و حذف کند.
آزمایش های دیگر که به شناسایی پولیپ کولون کمک می کنند شامل آزمایش خون ، آزمایش متابولیک پایه ، آزمایش ژنتیک ، آزمایش های مدفوع ، آزمایش خون مخفی در مدفوع (FOBT) ، آزمایش DNA مدفوع ، آزمایش‌های تصویربرداری می باشد.
پولیپ کولون چگونه درمان میشوند؟
درمان استاندارد شامل برداشتن پولیپ کولون است مگر اینکه فقط غیرنئوپلاستیک (غیرسرطانی) وجود داشته باشد. گاهی اوقات ، برای تعیین نوع پولیپ ، آسیب شناس باید نمونه را زیر میکروسکوپ بررسی کند. دریافت نتایج بیوپسی و تشخیص معمولاً یک تا دو هفته طول می کشد.
برداشتن توده نئوپلاستیک خطر سرطان کولورکتال را تا ۸۰٪ کاهش می‌دهد. اما اگر فرد یک بار پولیپ داشته باشد ، احتمال بروز مجدد آنها زیاد است. پزشک ، بر اساس ویژگی های توده های قبلی، زمان کولونوسکوپی بعدی را تعیین می‌کند.
برداشتن پولیپ کولون
پزشکانی که کولونوسکوپی انجام میدهند ، معمولاً متخصص گوارش یا جراح کولورکتال هستند و میتوانند بیشتر این توده ها را در حین کولونوسکوپی حذف کنند. این روش ساده پولیپکتومی (Polypectomy) نام دارد. در برخی موارد ، برداشتن برخی از آنها به روش های ویژه‌ای مانند EMR یا ESD نیاز دارد.
نظارت بر کولونوسکوپی
اگر در کولونوسکوپی هیچ پولیپ نئوپلاستیکی پیدا نشود، فرد تا ۱۰ سال دیگر نیازی به کولونوسکوپی ندارد. در صورت برداشتن نئوپلاستیک ، زمان انجام کولونوسکوپی بعدی بر اساس عوامل خطر شخصی تعیین میشود و ممکن است بین یک تا هفت سال باشد.
پیشگیری از پولیپ کولون
هیچ روشی برای جلوگیری از جهش های ژنتیکی که باعث ایجاد پولیپ کولون میشوند ، وجود ندارد. اما با مراقبت از سلامت عمومی میتوان خطر آنها را کاهش داد.
مواردی که در پیشگیری از سرطان کولورکتال نقش دارد ، عبارتند از:
- مصرف بیشتر غذاهای طبیعی و پرهیز از چربی های حیوانی
- فعالیت بدنی منظم
- اجتناب از مصرف زیاد الکل و سیگار کشیدن
