ولولوس (Gastric volvulus) یا پیچ خوردگی معده یک وضعیت نادر بالینی است که به چرخش غیرطبیعی معده به میزان بیش از ۱۸۰ درجه گفته می‌شود. این وضعیت باعث انسداد حلقه بسته ای می‌شود که ممکن است به گیر افتادن یا اینکارسرشن و استرانگولاسیون منجر شود. ولولوس معده گاهی یک موقعیت اورژانسی و حاد شکمی محسوب می شود یا به شکل یک مشکل مزمن و متناوب در بدن بیمار ظاهر می گردد.
انواع چرخش معده
- ولولس ارگانواکسیال (Organoaxial gastric volvulus)
این نوع چرخش ، شایع ترین نوع می باشد که در آن اصطلاحاً خون در معده خفه می شود.
- ولولوس معده مزانترواکسیال (Mesenteroaxial gastric volvulus)
این حالت ، شامل وارونه شدن کامل معده است که منجر به انسداد جریان خون نمی‌شود اما وضعیت نابهنجاری را در معده ایجاد می‌کند.
- پیچ‌خوردگی ترکیبی معده (Combined type)
این نوع ولولوس ، ترکیبی از چرخش ارگانواکسی و مزانتریکواکسیال است که در موارد نادر رخ می دهد.
- ولولوس حاد معده (Acute gastric volvulus)
این وضعیت اورژانسی بوده و حتما نیاز به جراحی دارد و با روش آندوسکوپی قابل درمان نخواهد بود.
علائم ولولوس معده چیست ؟
علائم ولولوس معده به میزان پیچ‌خوردگی و سرعت بروز آن بستگی دارد.
- استفراغ که شامل استفراغ صفراوی ، غیرصفراوی ، هماتمز و استفراغ شبیه به قهوه آسیاب شده ، ظاهر می شود.
- درد و اتساع شکم
- علائم تنفسی که شامل دیسترس تنفسی ، آپنه و تنگی نفس می باشد.
- ترشح بزاق بیش از حد ، حالت تهوع بدون خروج چیزی از دهان ، و احساس بی‌اشتهایی
- کاهش رشد ، درد قفسه سینه ، درد پشت نیز از دیگر علائمی هستند که در صورت بروز این بیماری ، ممکن است فرد مبتلا آن را تجربه نماید.
علل بیماری ولولوس چیست ؟
این بیماری ، به علل مختلفی ظهور می کند که در ادامه به برخی از آنها اشاره شده است.
- فتق‌های دیافراگمی مادرزادی
- شلی رباط های معده
- ناهنجاری های طحال
ولولوس چگونه تشخیص داده می‌شود؟
مطالعه کنتراست دستگاه گوارش فوقانی متداول ترین روش تصویر برداری برای تشخیص ولولوس معده حاد است و به‌عنوان استاندارد طلایی در نظر گرفته می‌شود. تشخیص این وضعیت دشوار است و به یافته های بالینی مشکوک و رادیولوژی وابسته است. استفاده از تصویربرداری هایی همچون رادیوگرافی ساده شکم و قفسه سینه ، سری دستگاه گوارش فوقانی و سی‌تی اسکن شکم نیز در تشخیص ، کاربرد دارند.
در مطالعه مثبت با کنتراست دستگاه گوارش فوقانی ، معده در صفحه عمودی قرار گرفته و آنتروم معده بالای محل اتصال مری به معده قرار دارد که ناشی از ولولوس مزانتریک همراه با انسداد خروجی معده است.
عوارض احتمالی ناشی از بیماری ولولوس چیست؟
- زخم معده
- سوراخ شدگی معده
- خونریزی دستگاه گوارش
- نکروز پانکراس
- جداشدگی امنتوم
- پیچ خوردگی معده که ممکن است عروق طحالی را مختل کرده و منجر به خونریزی و پارگی طحال شود.
ولولوس معده چگونه مدیریت می‌شود؟
درمان شامل احیای سریع مایعات و تخلیه معده از طریق لوله بینی – معده انجام می شود . مراجعه فوری به مرکز جراحی تخصصی برای مداخله اورژانسی ضروری ، برای پیشگیری از بروز عوارض و مشکلات ناشی از این بیماری ، امری ضروری است.
