افتادگی روده یا اصطلاحا رکتال پرولاپس به موقعیتی اطلاق می شود که بدن حالت طبیعی خود را از دست داده و بیرون زدگی اتفاق می افتد. معمولاً این بدان معناست که عضلاتی که از آن عضو حمایت می‌کنند ضعیف یا فرسوده شده اند. به طور کلی روده بزرگ ، انتهای مسیر در دستگاه گوارش قبل از مقعد است ؛ در واقع در این بخش از بدن ، مدفوع برای خروج از بدن آماده می‌شود. هنگامی که مدفوع وارد روده بزرگ می‌شود ، احساس دفع به وجود می‌آید و شبکه ای از عضلات ، آن را از طریق مقعد خارج می‌کنند. اما وقتی افتادگی روده رخ می‌دهد ، خود روده با آن حرکت می‌کند و وارد کانال مقعدی می‌شود و گاهی اوقات حتی از طرف دیگر ، بیرون می‌زند. برخی از ضعف ها یا فرسودگی ها با افزایش سن امری طبیعی است ، اما فشار زیاد روی عضلات نیز می تواند این فرآیند را سرعت بدهد. زایمان ، یبوست مزمن یا اسهال از جمله عواملی هستند که می توانند باعث رکتال پرولاپس در روده شما شود.
چه کسانی در معرض خطر افتادگی روده قرار دارند؟
این عارضه بیشتر زنان ، به ویژه بانوانی که بیش از ۵۰ سال دارند را تحت تاثیر قرار می دهد. در موارد نادر ، این مشکل در کودکان خردسال نیز به دلیل اسهال مزمن یا فیبروز کیستی رخ می‌دهد.
علل افتادگی روده چیست؟
فرسایش عضلاتی که روده را در جای خود نگه می دارند منجر به افتادگی روده می‌شود. دلایل زیادی می تواند موجب بروز این مشکل شود.
برخی از این علل عبارتند از :
- افزایش سن
- بارداری و زایمان
- آسیب یا جراحی قبلی در ناحیه لگن
- یبوست مزمن یا اسهال
- عفونت های انگل روده ای
- سرفه یا عطسه مزمن
- آسیب نخاع یا اعصاب
- فیبروز کیستی
افتادگی روده در افراد مختلف به شکل های متفاوتی ظاهر می شود. اگر شما دچار افتادگی داخلی باشید ، بخش جزئی از روده به داخل مقعد نفوذ می کند ، اما هنوز از طرف دیگر بیرون نزده است. اگر پرولاپس روده ، به شکل مخاطی باشد ، لایه داخلی مخاطی روده به صورت معکوس بیرون آمده و از مقعد خارج می شود. افتادگی خارجی زمانی است که کل روده از مقعد بیرون می‌زند. در ابتدا ، ممکن است بیرون زدگی فقط در هنگام دفع مدفوع رخ دهد ، اما در نهایت این وضعیت به شکل دائمی ، در می آید.
جهت دریافت مشاوره از بهترین جراح عمومی در زاهدان دکتر عبدالباسط ملک نژاد فرم زیر را پر کنید.
علائم افتادگی روده چیست؟
- احساس فشار یا برآمدگی در مقعد
- احساس پس از دفع مدفوع ، هنوز چیزی در مقعد باقی مانده است
- بیرون زدگی توده قرمز و گوشتی از مقعد
- نشت مخاط ، مدفوع یا خون از مقعد
- درد یا خارش در مقعد
آیا افتادگی روده همان هموروئید است؟
به گفته دکتر عبدالباسط ملک نژاد فوق تخصص جراحی گوارش و لاپاروسکوپی در زاهدان :
افتادگی روده و هموروئید می توانند علائم مشابهی داشته باشند و معمولاً این دو با هم اشتباه گرفته می شوند. هموروئید عروق خونی متورم در مقعد یا روده بزرگ است که می‌توانند باعث خارش ، درد یا خونریزی شود. البته ، هموروئید ها هم می‌توانند دچار افتادگی شوند و از مقعد بیرون بزنند و در این صورت شبیه به بیرون زدگی مخاطی روده به نظر می رسند ، چون هر دو در همان لایه مخاطی قرمز و گوشتی ، پدیدار می شوند. هموروئید ها و افتادگی روده معمولاً در دوران بارداری و پس از آن رخ می دهند یا ناشی از یبوست مزمن یا اسهال هستند. هموروئید ها عمدتاً به دلیل فشار زیاد ایجاد می‌شوند و معمولاً موقتی هستند و پس از حدود یک هفته از بین می‌روند. اما پرولاپس روده یک مشکل مزمن و پیشرفت کننده است و علائم ان در حال تغییر بوده و از بین نمی‌روند.
چگونه افتادگی روده تشخیص داده می شود؟
پزشک متخصص در راستای تشخیص این بیماری ؛ تاریخچه پزشکی بیمار را بررسی کرده و سپس روده را معاینه می کند. پزشک از بیمار می خواهد که عضلات خود را به‌گونه ای فعال کند که انگار در حال دفع مدفوع است. برای تأیید تشخیص یا رد سایر مشکلات احتمالی ، معمولاً از یک یا چند آزمایش زیر استفاده می شود:
- آزمایش دیجیتال رکتال که یک معاینه فیزیکی بوده و با استفاده از انگشتان انجام می‌شود.
- دفکولوگرافی که یک مطالعه تصویری از عضلات در هنگام دفع مدفوع است و از اشعه ایکس یا ام آر آی استفاده می‌کند.
- منومتری آنورکتال که آزمایشی برای اندازه گیری قدرت و سفتی عضلات مقعدی است.
- کولونوسکوپی که آزمایش داخل روده بزرگ با استفاده از یک اسکوپ انعطاف‌پذیر می باشد.
- الکترو میوگرافی که آزمایش تشخیص آسیب عصبی و اختلال در عملکرد عضلات مقعدی است.
آیا رکتال پرولاپس به طور خود به خودی برطرف می‌شود؟
در بزرگسالان ، این مشکل به‌طور خود به خودی بهبود نمی یابد. اگر افتادگی روده در کودک اتفاق بیافتد ، ممکن است پس از درمان علت آن ، برطرف شود. برای مثال ، اگر کودک دچار یبوست ، اسهال یا عفونت انگل ها باشد ، درمان این مشکلات می‌تواند فشار روی عضلات کف لگن را کاهش دهد. عضلات به طور طبیعی بهبود می‌یابند و با رشد کودک این مشکل رفع خواهد شد. اما در بزرگسالان ، بیرون زدگی روده بدون جراحی بهبود نمی‌یابد.
در صورت عدم درمان افتادگی روده چه اتفاقی خواهد افتاد؟
اگر علائم این مشکل برای شما ایجاد مزاحمت نکند ، می توانید مدتی با افتادگی روده زندگی کنید و آن را در خانه مدیریت کنید. این به این معنی است که شما باید روده خود را به صورت دستی به داخل مقعد برگردانید. پزشکان توصیه می‌کنند که به پهلو دراز بکشید و زانوهای خود را به سمت سینه بیاورید و با استفاده از یک پارچه گرم و مرطوب ، روده را به آرامی به داخل فشار دهید. با این حال ، پرولاپس به طور تدریجی بدتر خواهد شد.
اگر افتادگی روده درمان نشود ، می تواند منجر به چندین عارضه از جمله موارد زیر گردد :
- بی‌اختیاری مدفوع
- یبوست
- زخم‌های رکتال
- حبس شدن روده
پرولاپس رکتال چگونه درمان می شود؟
چندین روش جراحی برای درمان افتادگی روده وجود دارد. نوع جراحی برای درمان برای هر بیمار ، به جزئیات وضعیت او بستگی دارد. برای بزرگسالان سالم ، انتخاب اول معمولاً رکتوپکسی است ، که یک روش جراحی برای ترمیم از طریق شکم است. با این حال ، برخی افراد کاندیدای مناسبی برای جراحی شکمی نیستند. در این حالت ، جراحی رکتال یک گزینه دیگر است.
روش شکمی (رکتوپکسی) برای درمان افتادگی روده
در این روش ، روده به موقعیت اصلی خود در لگن بازمی‌گردد. جراح را به دیواره پشت لگن (ساکروم) با بخیه‌های دائمی متصل می‌کند. این وضعیت ، با مش تقویت می شود. این بخیه‌ها روده را در محل خود نگه می‌دارند تا بافت اسکار تشکیل شود و پس از آن روده را در محل خود ثابت نگه می‌دارد. رکتوپکسی دارای نرخ موفقیت بلندمدت 97% برای درمان است.
آیا جراحی افتادگی روده ، عوارض دارد؟
تمام جراحی ها به‌طور عمومی با ریسک های خاصی همراه هستند. برخی از عوارض جراحی افتادگی روده شامل موارد زیر می‌شود:
- خونریزی
- عفونت
- لخته های خونی
- آسیب به ارگان های نزدیک
- عوارض بی‌هوشی
عوارض خاص جراحی شامل موارد زیر می باشد. لازم به ذکر است که مهارت جراح ، در انجام عمل ، می تواند تا حد زیادی از بروز این عوارض خاص جلوگیری کند.
-
نشت آناستوموزی
اگر دو سر روده که برش داده شده و دوباره به هم متصل شده‌اند ، به‌طور صحیح جوش نخورد ، ممکن است باعث نشت محتویات روده شود که نیاز به جراحی دیگری برای ترمیم خواهد داشت.
-
یبوست
برای برخی افراد ، یبوست بعد از جراحی بدتر می‌شود و گاهی حتی اگر قبل از جراحی یبوست نداشتند ، این مشکل بعد از جراحی افتادگی روده ایجاد خواهد شد. بافت اسکار در روده ها می تواند یکی از دلایل این مشکل باشد.
-
اختلال عملکرد جنسی
جراحی رکتوپکسی ممکن است 1% تا 2% به عصبی که به عملکرد جنسی مردانه مربوط است ، آسیب وارد کند.
چطور می‌توان از بروز بیرون زدگی روده جلوگیری کرد؟
-
درمان اختلالات مزمن روده
از ادامه یبوست یا اسهال مزمن جلوگیری کنید. از پزشک خود درباره گزینه های درمانی ، از جمله تغییرات سبک زندگی و دارو ها بپرسید.
-
تقویت عضلات کف لگن
تمرینات کیگل می‌تواند به تقویت و سالم نگه داشتن عضلات کف لگن کمک کند. این تمرینات می توانند از بی اختیاری و همچنین از افتادگی ارگان های لگنی جلوگیری کنند.
تفاوت افتادگی روده با هموروئید
افتادگی روده و هموروئید دو مشکل متفاوت هستند ، اما می توانند ظاهری مشابه داشته باشند، چون هر دو ممکن است به صورت بیرون زدگی گوشتی از مقعد ظاهر شوند.
افتادگی روده به جا به جایی یک بخش از روده به سمت خارج از بدن گفته می شود ، اما هموروئید ، تورم رگ های خونی در ناحیه مقعد یا راست روده است.
هموروئید معمولاً با درد ، خارش یا خونریزی همراه است اما افتادگی روده اغلب باعث احساس فشار ، بیرون زدگی پایدار و بی اختیاری می شود. برای تشخیص دقیق ، معاینه پزشک متخصص ضروری است.
ورزش مناسب برای درمان افتادگی روده
ورزش کیگل یکی از روش های مؤثر برای تقویت عضلات کف لگن است و می تواند به کنترل علائم افتادگی روده کمک کند.
برای انجام تمرین کیگل:
- عضلاتی را که هنگام متوقف کردن ادرار استفاده می کنید ، شناسایی کنید.
- این عضلات را به مدت ۵ ثانیه منقبض نگه دارید.
- سپس به مدت ۵ ثانیه عضلات را شل کنید.
- این تمرین را ۱۰ بار در هر نوبت و سه نوبت در روز انجام دهید.
درمان خانگی افتادگی روده (فقط در مراحل خفیف)
در مراحل اولیه یا پرولاپس جزئی ، برخی اقدامات خانگی می توانند به کاهش علائم کمک کنند ، اما درمان کامل فقط از طریق پزشکی ممکن است.
روش های کمکی
- استفاده از پارچه مرطوب و گرم برای بازگرداندن روده به داخل مقعد
- مصرف فیبر غذایی بالا (مانند سبزیجات ، میوه ها و غلات کامل) برای جلوگیری از یبوست
- نوشیدن آب کافی (حداقل ۸ لیوان در روز)
- پرهیز از زور زدن در هنگام اجابت مزاج
- نشستن در تشت آب گرم (سیتز بث) برای کاهش التهاب
آیا افتادگی روده باعث بی اختیاری مدفوع می شود؟
بله. یکی از عوارض شایع افتادگی روده ، بی اختیاری مدفوع یا نشت غیرارادی گاز و مدفوع است. وقتی روده از جای طبیعی خود خارج می شود، عضلات اسفنکتر مقعدی تضعیف می شوند یا تحت فشار قرار می گیرند که این مسئله کنترل دفع را مختل می کند. در صورت تجربه این علامت ، مراجعه به متخصص گوارش یا جراح ضروری است زیرا درمان زود هنگام می تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند.
افتادگی روده بعد از زایمان طبیعی
زنان پس از زایمان طبیعی به دلیل فشار شدید وارده در طول زایمان ، ممکن است دچار افتادگی روده شوند. در چنین مواردی عضلات کف لگن دچار کشیدگی یا آسیب می شوند. اگرچه این وضعیت همیشه دائمی نیست اما در برخی زنان بدون درمان تقویت کننده ، به مرور زمان تشدید می شود. پیشنهاد می شود تمرینات تقویتی (مثل کیگل) ، رژیم غذایی پرفیبر و مراجعه به پزشک متخصص برای بررسی دقیق انجام شود.
آیا افتادگی روده خطرناک است؟
افتادگی روده ، یک وضعیت اورژانسی نیست ، اما ممکن است برای برخی افراد ناراحتی ایجاد کند و به مشکلاتی در آینده منجر شود. شایع ترین عوارض آن ، مشکلات دفعی مانند بی اختیاری مدفوع است.
آیا درمان افتادگی روده بدون جراحی ممکن است؟
در بزرگسالان ، درمان قطعی افتادگی روده بدون جراحی امکان پذیر نیست ، اما برخی اقدامات می تواند به بهبود علائم کمک کند،
- مصرف داروهای نرم کننده مدفوع برای کاهش فشار در هنگام اجابت مزاج
- انجام تمرینات عضلات لگن (مثل کیگل)
- اصلاح رژیم غذایی برای درمان یبوست
- استفاده از شیاف یا ژل‌های مقعدی جهت تسهیل دفع
اما در صورتی که بیرون زدگی شدید یا دائمی باشد ، جراحی معمولاً بهترین و تنها گزینه درمانی است.
